NK "Natural Killers" celije

[Cipiripi 5]

Danas je poznato da najznačajniju ulogu u razvijanju imunskog steriliteta i serijskih pobačaja imaju takozvane ćelije “prirodne ubice” (eng. Natural Killer) ili NK ćelije. Glavni zadatak ovih ćelija je eliminisanje tumorskih, virusima zaraženih i transplantiranih ćelija, ali se one mogu aktivirati u trudnoći i “prepoznati” ćelije posteljice kao strane. Jednom aktivirane, NK ćelije se “prileljuju” za posteljične ćelije i izlučuju jednu veoma toksičnu supstancu (citokin TNF-α). Ovaj citokin ubija ćelije posteljice, usporava ili ometa pravilan razvoj embriona i može dovesti do razvijanja anomalija, smrti ploda i pobačaja. Neki autori, pojavu "lepljenja" NK ćelija za posteljične ćelije nazivaju “dodirom smrti” ili “poljupcem smrti” (vidi sliku).

Jedan od uzroka za ponovljene neuspešne pokušaje IVF može biti sadržan u neadekvatnoj regulaciji majčinog imunskog sistema. Dobra imunoterapijska priprema za IVF od strane reproduktivnog imunologa značjno povećava šanse za uspeh ove metode.

Poremećaji regulacije imunskog sistema trudnice mogu uslediti i kasnije, u relativno odmakloj trudnoći (više od 16 nedelja), kada se manifestuju kao sindrom povišenog krvnog pritiska, pojava proteina u mokraći i otoka. I u ovim situacijama gotovo odlučujuću ulogu imaju TNF-α, NK ćelije, njihova agresija na posteljicu i smanjivanje kapaciteta posteljice da ishrani plod. Ovakve trudnoće se mogu završiti kao “veliki” spontani pobačaj ili prevremeni porođaj, kao i zastojem u rastu ploda, pa čak i iznenadnom smrću ploda.

Do nedavno se pretpostavljalo da su poremećaji imunske regulacije i tolerancije posteljice i ploda u trudnoći povezani samo sa problemima koji se tiču same trudnoće. Međutim, najnovija istraživanja su pokazala da skoro svi ispadi imunske prirode koji se dešavaju kod trudnice mogu ostaviti “otisak” na razvijanje i funkcionisanje imunskog sistema ploda. Jednostavnije rečeno, alergijske ili autoimunske bolesti deteta mogu biti manje ili više povezane sa poremećajima imunoregulacije majčinog imunskog sistema u trudnoću. Osim toga, “slaba otpornost” deteta prema raznim uzročnicima infekcija može biti povezana sa stanjem imunskog sistema majke tokom trudnoće.

U razvijanju netolerancije majčinog imunskog sistema prema posteljici i plodu mogu učestvovati mnogi faktori. Najčešće su to virusne i ostale infekcije, uzimanje lekova koji menjaju način funkcionisanja imunskog sistema, urođena agresivnost imunskog sistema ili nedostaci u mehanizmima komunikacije i “prigušivanja” imunskih ćelija u pripremnim fazama za trudnoću i samoj trudnoći.